Przyczynkiem do zebrania i przypomnienia oraz analizy,
są następujące okoliczności w narastającej ich istotności i … sprawczości:
- zakończone rekordowe 1-sze półrocze
w wielkości importu z Kataru - 11 ładunków w 6 miesięcy,
- 30.06.2024 roku mija ½ okresu
współpracy Polska-Katar w ramach kontraktów zawartych na 20 lat,
- zbliżająca się jubileuszowa 150-ta dostawa
katarska. Dotrze
prawdopodobnie na przeł. X/XI-2024 lub aż na … inaugurację 2025 roku.
Ta znaczna rozbieżność czasowa rokowań jest wyjaśniona w dalszej części wpisu.
Mimo upływu 6 i ½ roku równoległego trwania obu kontraktów katarskich i uważnego wyszukiwania informacji o „perturbacjach” ich wymiarów, nie natknąłem się na informacje wyjaśniające rozbieżności pomiędzy kontraktowymi nominałami a ich realizacją. Dlatego kolejno przypomnę historię ich zawarcia oraz faktyczną realizację w kolejnych latach ich obowiązywania.
Kontrakty.
[ tabela zamieszczona na dole wpisu umożliwia porównywanie
wielkości liczbowych podawanych
w dalszej analizie ]
Qatargas-1.
Pierwszy kontrakt na dostawy LNG z Ras Laffan do
Terminalu Świnoujście w formule DES* został zawarty w VI 2009 roku, na okres 20
lat od połowy 2014 roku i opiewa na 1 mln ton rocznie. To jest wymiar 11-tu ładunków
dostarczonych metanowcami klasy Q-Flex o średniej wartości energetycznej dostawy
1400 GWh.
Przeliczenie: 1 000 000 [ton] / 0,43 [przybliżone przeliczenie na m3
LNG] / 150,15 [przybliżone przeliczenie na GWh] / 11 [ładunków] = ok. 1400 GWh.
Z
powodu opóźnień w uruchomieniu Terminala Świnoujście i odmowy odbioru ładunków
LNG* od połowy 2014 roku, został podpisany aneks do umowy. Zgodnie z nim
Katarczycy odsprzedali 16 ładunków Q-Flex zakontraktowanych
przez Polskę innym importerom, po cenach nie powodujących konieczności
dopłacenia różnicy (ceny > lub = kontraktowym) i bez konsekwencji
finansowych z naszej strony. Aneks
potwierdzono komunikatem o zerowym saldzie rozliczeniowym na starcie Q-1.
W
mojej opinii, te ładunki odpłynęły na Daleki Wschód - po tamtej stronie globu
ceny LNG były wyższe od cen dla europejskich odbiorców. Z wysoce dużym
prawdopodobieństwem te dostawy zakupiła Japonia. To był czas przedłużających
się modernizacji elektrowni atomowych, zamkniętych po tsunami w 2011 roku.
Qatargas-2.
W III 2017 roku zawarliśmy umowę dodatkową (Q-2) do
wcześniejszej umowy długoterminowej (Q-1 na 1 mln ton/rok), zakładającą
zwiększenie dostaw LNG w latach 2018-2020 do 2,17 (1+1,17) mln ton/rok, a w
latach 2020-2034 do 2(1+1) mln ton/rok. Kontrakt Qatargas-2, też w formule DES, zaczął obowiązywać od 01.01.2018 roku i ma obowiązywać łącznie z Q-1 do 30.06.2034
roku.
Przeliczając mln ton LNG, na które są zawarte
kontrakty, na dostawy realizowane przez metanowce klasy Q-Flex, stosowne
nominały kontraktów mają następujące wymiary ilościowe w dostawach:
1 mln ton = 11 dostaw, 1,17 mln ton = 13 dost., 2
mln ton = 22 dost., a 2,17 mln ton = 24 dostawy/rok.
Potwierdzające wyliczenie, tj. przeliczenie 2,17
mln ton LNG, na mln m3 LNG, na łączną wartość energetyczną w GWh,
oraz na wymiar energetyczny średniej dostawy: 2 170 000 [ton] / 0,43 / 150,15
/ 24 [dostawy] = ok. 1400 GWh, co jest zasadnie zgodne** ze średnią ze 142-ch
dotychczasowo zrealizowanych dostaw!
Realizacje
kontraktów Qatargas-1/2 i ich … zawiłości.
[ tabela zamieszczona na dole wpisu umożliwia
porównywanie wielkości liczbowych podawanych w dalszej analizie ]
Okres
początkowy
obowiązywania kontraktu Q-1, od poł. 2014 do końca 2016 (2,5 r.),
obejmuje:
- naszą nie gotowość do odbioru LNG, spowodowaną
opóźnieniem w budowie terminalu do XII-2015,
- okres rozruchu technologicznego (XII-2015 →
V-2016) z odbiorem 2-ch ładunków rozruchowych,
- okres komercyjnego i typowego działania terminala
(VI-2016 → XII-2016) z odbiorem 7 dostaw.
Bilans odmów + odbiorów dostaw oraz nominału
kontraktowego w tym okresie nie jest jednak zgodny i to niezależnie jak jest
liczony, tzn. od VII-2014*** do XII-2016, czy do VI-2017.
Z nominalnych 27 dostaw przez 2,5 roku (po 11/rok w
okresie VII-2014÷XII-2016,
ale po 5 w 2-gich półroczach***, czyli 5/2014 + 11/2015 + 11/2016), odebraliśmy
9 ładunków. Przy liczeniu dla 3-ch lat (w okr. VII-2014÷VI-2017) z nominalnych
33-ch (3 lata po 11), odebraliśmy 15. W każdym wyliczeniu jest (-)18 ładunków
nie odebranych. Uwzględniając odsprzedanie przez QatarEnergy/Qatargas 16 dostaw
innym importerom (wspomniany aneks ↑), nadal jest różnica o 2 ładunki. Tabela ↓
Nie
wiem jak rozliczono/rozpisano kontraktowo te 2 dostawy brakujące w bilansie.
Kolejny
rok (2017) realizacji
kontraktu Q-1 był odbiorczo nominalnie kontraktowym, ale z pewnym wyjątkiem (do
dzisiaj!) - incydentem, tzn. odebraliśmy 11 + 1 ład.! Ten dodatkowy był
interwencyjną dostawą spotową! Pozakontraktową.
Ów spot, zrealizowany 04.07.2017 roku, jako 16-ty
ładunek katarski (ogółem [18.]), był zakupem incydentalnym po wstrzymaniu
odbioru g. zm. z jamalskiej gazrurki (z rosji) w dniu 20.06.2017 r., z powodu
jego złej jakości - zawodnienie. Tylko 2 tygodnie odstępu pomiędzy wstrzymaniem
odbioru gazu a odbiorem spotu,przy min 21 dobach trwającej marszrucie z Ras
Laffan przez Kanał Sueski (wtedy był … użyteczny!), jednoznacznie wskazuje na
przejęcie czyjegoś ładunku zmierzającego już do Europy. Wg. moich obserwacji i
zachowanych danych dotyczyło to dostawy do Zeebrugge.
W kolejnych
latach od 2018 roku, czyli od
równoległego obowiązywania i trwania kontraktów Q-1/2, ich odbiorcza realizacja
nieoczekiwanie była szczególnie …zawiłą(?)! I trwa to do dzisiaj (prawie↓) za sprawą zdecydowanie mniejszej liczby naszych odbiorów od
sumarycznego nominału obu umów (Q-1+Q-2). Różnica - deficyt zmieniał się w
poszczególnych latach, od po (-)6 w roku nie odebranych dostaw (2018-2020),
przez (-)3/4/3 w kolejnych latach (2021-2023). Szczegóły w tabeli ↓.
Tym samym początkowe 3-letnie wyróżnienie łącznej
wielkości kontraktowego importu z Kataru (1+1,17 mln ton/rok = po 24 dostawy w
latach 2018-2020), od docelowego wymiaru (1+1 mln ton/rok = po 22 dost./rok od
2021 r.), stało się całkowicie … nieaktualne! I nieistotne.
Szczegółowa analiza wielkościowa faktycznych odbiorów od I-2028 w ramach obu kontraktów Q-1/2 sugeruje, w mojej ocenie (brak wszelakich potwierdzeń!), pewną umowną (aneksową?) modyfikację funkcjonowania i wymiaru rocznego importu z Kataru w rozliczeniu … 3-letnim! O czym dalej ↓
Równoległa realizacja kontraktów Qatargas-1/2 w pierwszym
3-leciu (2018-2020), po 18 rocznie, osiągnęła łącznie 54 odebrane dostawy. Owe
ilości ładunków (18 i 54) nie stanowią sensownie równo liczbowego wymiaru w
milionach ton LNG, a jest to zasadniczy wymiar kontraktowy!
Nieoczekiwanie (niespodziewanie dla obserwatorów
importu z Kataru) rok 2021 (4-ty trwania Q-1/2) zaowocował odbiorem 19-tu
dostaw, z rekordowym 1-szym półroczem z 10-ma(!) ładunkami - przy równo
liczbowej ilości po 9 we wszystkich 6-ciu poprzedzających półroczach w latach
2018-2020, oraz przy również 9-ciu ładunkach w 2-gim półroczu 2021! Czyli
wyjątek spośród 8-miu półroczy! Dlaczego?
To podpowiedziało możliwą (nie ujawnianą!) modyfikację
wymiaru łącznego obu kontraktów Q-1+Q-2! Jeżeli dodamy do owych 54 dostaw z lat
2018-2020 (po regularnie 18/rok) jedną z 19-tu w 2021 roku (tj. 1-ną z 10-ciu w
1-szym półroczu), to liczba 55 dostaw zrealizowanych wyłącznie przez
metanowce Q-Flex stanowi precyzyjnie wymiar 5 mln ton! A to dla 3-ch lat
realizacji kontraktów stanowi czytelny wymiar 1,66…(7) mln ton/rok.
Po kolejnych 3-ch latach realizacji (2021-2023) z
odbiorami po: 19/2021 (-1 do poprzedniego 3-lecia); 18/2022 i 19(!)/2023 = 55
łącznie, co potwierdziło podejrzenie modyfikacji nominału łącznego obu
kontraktów katarskich Qatargas-1/2 do wymiaru 1,66 mln ton/rok (= 18,33
dostaw/rok), a w 3-leciu łącznie 55 ładunków (18+18+19). Ten rachunek jest zgodny
też dla łącznie 6-ciu lat (2018-2023) równoległego trwania Q-1/2 - import
osiągnął 10 mln/ton.
Inne ujęcie powyższego wyliczenia.
To ono w X-2022 umożliwiło mi (późno!) dostrzec logikę
3-lecia rozliczeniowego. W tej analizie założyłem, że realizacja kontraktu Q-1 (1 mln t/r =11 dostaw)
jest niezmienna od 2017, tj. od 1-szego pełnego roku pracy Terminala Świnoujście
i to niezależnie od równoległego trwania kontraktu Q-2 od 2018 roku. To
umożliwiło wyliczenie: 3 lata po 18 ładunków daje łącznie 54 odebrane dostawy,
odejmując z tej liczby wymiar kontraktu Q-1 w tym 3-leciu, tj. 33 dostawy (3x
po 11), daje 3 letni wymiar Q-2 = 21 ładunków (54-33=21), jeśli się to uzupełni
o 1-ną dostawę z ponad wymiarowego kolejnego roku 2021 (19 odbiorów zamiast
typowych 18-tu w 3-ch poprzedzających latach) do liczby 22-ch ładunków,
uzyskujemy okrągły wymiar 2 mln ton LNG! Na podstawie tego rachunku, można z
dużą pewnością określić wymiar realizacji Qatargas-2 na 0,66…(7) mln ton rok.
To jest po 7+1/3 ładunku rocznie i dokładnie 22 w 3-leciu.
Podsumowując, łączny wymiar faktycznej realizacji Qatargas-1/2
to 1,66…(1+0,66…) mln ton w roku, to jest 5 mln ton w 3-leciu, i to jest 55
ładunków w 3 lata (18+18+19 = 55).
Ów rachunek bilansowy potwierdzają lata 2018-2020,
ale z odbiorem 55-go ładunku w 2021 roku.
W kol.3 latach 2021-2023, 55-tą dostawę
odebraliśmy w ostatnim roku tego 3-lecia [2021/(19 -1 do ↑) + 2022/18 + 2023/19).
Oczywiście, łączny bilans tych 6-ciu lat daje dokładnie 110 dostaw - po 55 co 3
lata: [18/2018 + 18/2019 + 18/2020 + (1 + 18)/2021 + 18/2022 + 19/2023
= 55 + 55].
W tonach = 10 mln w 6 lat (6x 1,66…7)
Obecny rok 2024 jest 1-szym z kolejnego, 3-go, 3-lecia! Natomiast można napisać, że za sprawą intensywności importu w 1-szym półroczu sygnalizuje istotną, możliwą kolejną zmianę łącznego nominału Q-1/2. Ale tym razem może in+. Więcej o tym będzie dalej.
Ale również powyższe rachunki ukazują niebywale
duży (również nieujawniany!) zakres naszej rezygnacji z odbioru
importu, w odniesieniu do początkowych nominałów obu kontraktów. Poniżej
ilościowe wyliczenie wielkości tych odmów odbiorów dostaw dla lat 2018-2023 (dwa
3-lecia). Lata:
- 2018-2020: nominał kontraktowy to 3x 24
dostawy (1+1,17 mln ton/rok) = 72 ładunki, z tego odebraliśmy 54
(3 lata po 18),
- 2021-2023: nom. kontraktowy 3x 22 dostawy
(1+1 mln t/r) = 66 ład., z tego odebranych 56 (19/2021 +18/2022
+19/2023).
Łącznie: (72-54)+(66-56) = 28 nieodebranych
dostaw(!), tj. > 20%. Ze 138-miu odebraliśmy 110.
Średnio w roku (-) 4,67 ładunków.
Łącznie od początku współpracy (od VII-2014) liczba
nieodebranych dostaw wynosi:
16 (aneksowanych z Q-1) + 2
(niewyjaśnione z Q-1) + 28 (z okresu 6 lat Q-1/2) = 46 dostaw,
przy 131 (w tym 1 spot pozakontraktowy) odebranych na koniec
2023 roku. To jest >26% [46/(131-1+46)] dostaw nieodebranych przez
Terminal Świnoujście w okresie 9 i ½ roku współpracy z QatarEnergy (do końca
2023 roku). Zdumiał mnie ten wynik!
Od 2018 roku typowo w półroczu odbieraliśmy po 9 ładunków i były 2 półrocza po 10 dostaw, jako uzupełnienia do 55-ciu w 3-leciu. W kwestii rozłożenia odebranych dostaw po półroczach, nietypowy był rok 2022: I półrocze tylko 7 ład. i II półrocze rekordowe 11 ład. Łącznie typowo 18 dostaw. Powodem mogła być napaść kacapów na Ukrainę i zamieszanie na światowym rynku LNG.
To nie jest koniec zawiłości kontraktowych i
realizacyjnych przedstawionych powyżej dla lat 2014-23.
Rok
2024 po 1-szym półroczu zapowiada się na szczególny, gdyż 11 dostaw w 1-sze 6 miesięcy jest
szczególnie nietypowe. Możliwe dalsze scenariusze dostaw w 2-giej poł. 2024.
W formie zapytań:
- czy rekordowa ilość 11-tu odebranych ładunków z
Ras Laffan w 1-szym półroczu 2024 świadczy o wreszcie nominalnej
realizacji obu kontraktów katarskich po 1 mln ton, tj. 2x po 11 dostaw? Byłoby
to 1-szy raz od 2018 roku, tj. od momentu obowiązywania Qatargas-2. Czy w
kolejnych miesiącach (poza VIII z 1 dostawą za sprawą przeglądu w terminalu), będą
regularnie po 2 odbiory w miesiącu? Czy w takim modelu, jubileuszowa 150-ta
dostawa dotarłaby na przełomie X/XI?
Ale to przypuszczenie o możliwości (wreszcie!)
realizacji obu kontraktów z QatarEnergy w nominalnej wielkości, tj. 2 mln
ton/rok, tj. 22 ładunki łącznie w roku, może być przedwczesne.↓
- czy jest to jedynie znaczne przyśpieszenie typowej dotychczas (lata 2018-2023) realizacji w wymiarze 18 dostaw w roku? A jedynie z odwróconą względem 2022 roku intensywnością odbiorów w poszczególnych półroczach, tzn. w 2022 było: 7+11, w 2024 będzie: 11+7? Takie planowe przyśpieszenie odbioru typowych od lat 18 ładunków (nie typowo > 9-10 w półroczu!) może być uzasadnione łącznie: corocznym przeglądem/remontem w terminalu w III kw. (potrwa min. 3 tyg., a mija 8 lat komercyjnej pracy), oraz przed IV kw. z wreszcie intensywną(!?) zwózką LNG w ramach kontraktu z Venture Global z Calcasieu Pass? Tak np. po 2 dost./miesiąc (razem 6 dost. w IV kw.). Oby! Ów kontrakt jest martwy od 01.01.2023 r.!
- a może wśród tych 11-tu dostaw w 1-szym półroczu były
spoty interwencyjne (2÷3) z Kataru? Za sprawą ↑ rolowania nas od 1,5 roku
przez amerykańskie Venture Global. Byłoby to prozaiczne wytłumaczenie
intensywności ssania LNG z Kataru w 1-szym półroczu.
Te 2 ostatnie scenariusze sugerują inaugurację
katarskiego importu w 2025 roku jubileuszową 150-tą dostawą.
Obserwujmy co dalej i nie liczmy na oficjalne
wyjaśnienia PGNiG/Orlen!
[0 ] - 16 ład.aneksowanych - odsprzedanych przez QatarEnergy innym importerom bez konsekwencji finansowych dla nas.
[1] - 2 ładunki rozruchowo-technologiczne: XII-2015; II-2016 (ładunki
komercyjne od VI-2016).
[0?] - 2 niezrealizowane ładunki
z nie wyjaśnionym statusem kontraktowym dla r. 2016: z 11-tu 2 rozruch. +7
odebranych.
[3] - 4 rekordowe miesiące
z 3-ma dostawami.
Dodatkowe
aspekty realizacji obu kontraktów importowych z Kataru:
- od VI-2016 nie było miesiąca bez
dostawy katarskiej!
W 2017 roku przy obowiązywaniu tylko Qatargas-1 (11
dost./rok) była możliwość takowego miesiąca, ale wykluczył ją zakup interwencyjny
[1] - jedyny ładunek
spotowy z Kataru ([18.] ogółem/16 katarski). Nabyty za sprawą
wstrzymania (20.06.2017) odbioru gazu z rosji, z gazrurki jamalskiej - zła jakość - zawodnienie.
- od 2017 roku w każdym styczniu była
tylko 1 dostawa, żaden
inny miesiąc nie ma takiej regularności.
- 5 rekordowych kwartałów z 6-ma dostawami:
II kw.2019; II kw.2020; II kw.2021; IV kw.2022; II-2024.
- 2 półrocza z 10-ma dostawami: I p.2021; II p.2023 - efekt
55-tej dostawy w 3-leciach 2018-2020 i 2021-2023.
- 2 półrocza z 11-ma dostawami: II p.2022 rekompensujące
I p.2022 (jedyne półrocze
z tylko 7-ma dost.), oraz I pół.2024.
- 2 lata z 19-ma dostawami: 2012 i 2023.
Podsumowania:
- wymiar faktycznego importu w ramach kontraktów
Q-1/2 w latach 2018-2023 wyniósł 1,66 (1+0,66) mln ton/r (18,33
dostaw/rok), przy początkowo, kontraktowych wymiarach w latach 2018-2020: 2,17
(1+1,17) mln ton/rok (24 dost./rok), oraz w 2021-2023: 2 (1+1)
mln ton/rok (22 dost./rok).
- łączny wymiar katarskiego importu w 6-leciu
trwania kontraktów Q-1/2 (w latach 2018-2023) wyniósł: 10 mln ton,
zrealizowane przez 110 dostaw metanowcami Q-Flex, ze średnim ładunkiem 1400
GWh.
- łączny wymiar naszych odmów odbioru w okresie od VII-2014 do końca 2023 roku jest zaskakująco wysoki (46 dostaw), jego wielkość jest oczywiście związana z zaistnieniem możliwości sporego importu LNG z USA po „rewolucji łupkowej”. Ale obserwujmy import katarski w 2-gim tegorocznym półroczu - czy będzie trwały jego wzrost w konsekwencji kontraktowego wyrolowania nas przez amerykańskie Venture Global?
- do połowy 2024 r., wg. nominałów kontraktowych; odebraliśmy 141 ładunków (+1 spot), natomiast odmówiliśmy 46 odbiorów (prawie 25%)!
- uświadomienie lub przypomnienie dla pisujących o
kierunkach naszego importu LNG:
jeszcze długo import amerykański nie dorówna
katarskiemu i to
licząc wytwórczo (korzystniej dla amerykańskiego), aniżeli licząc sprzedażowo
(pomniejszając o reeksporty i pośrednictwa handlowe innych podmiotów w
sprzedaży LNG wytworzonego w USA). Wyliczenia ↓
Proporcja
importu LNG z kierunków Katar - USA:
w całej historii
naszego importu od XII-2015 do końca VI-2024
w mln ton / %-wy udział / w ilości dostaw
Katar: 12,8 / 56 / 142 (średnia dostawa 1396 GWh)
wytworzone w USA: 8,6 / 38 / 130 (średnia dostawa 1034 GWh)
+ inni wytwórcy ↓: 1,4
/ 6 /
23
Norwegia (x14 dost.) + Trynidad-Tobago (x3) + Nigeria (x3) + Egipt (x2)
+ Gwinea (x1).
Katarski import jest 1,5 większy, a w
wyliczeniu bez reeksportu przez inne kraje i bez pośrednictwa handlowego w
sprzedaży LNG z USA (np.
Centrica, Gunvor, Naturgy, Total, Shell, itp.) jest ~2x większy!
I ta sytuacja, do zrównania tych importów, potrwa
jeszcze kilka lat m.in. za sprawą Venture Global (2 istotnie opóźnione kontrakty,
a czy będą realizowane?). Tak wyglądają sny o byciu światową potęgą -
reeksporterem LNG(!), w wyniku podpisania kontraktów w formule FOB dla … bezpieczeństwa
narodowego!
Tym samym pisując o naszych głównych kierunkach
importu LNG, należy pisywać: … z Kataru i USA (v Stanów Zjednoczonych)
… , co również podpowiada kolejność alfabetyczna! Typowym objawem pisiorstwa,
jest alfabetyczne pisanie: … import amerykański i katarski!
Drugie półrocze importowe zainauguruje oczywiście
dostawa katarska (143-cia) dowieziona przez Al Bahiya/3 ETA 02.07. Pierwsza
z ilu w 2-giej połowie 2024?
Kolejny Q-Flex zaangażowany w realizację eksportu
na Bałtyk - Fraiha przypłynie dopiero 01.08.! Tym samym VII (po VI) jest kolejnym miesiącem z jedną
tylko dostawą z Ras Laffan. Przy tylko jednej w VIII, sugerowałoby jednak odbiór
150-tej katarskiej … na początku 2025 roku. Oraz typową ilość 18-tu
dostaw w 2024 roku, przy rozłożeniu po półroczach: 11+7 ładunków -
odwrotnie jak w 2022 r. Obserwujmy.
Wacław Sałaban, 30.06.2024 rok.
PS Proszę o wskazanie ewentualnych błędów w opracowaniu.
Jest to model Al Hamla
OdpowiedzUsuńPotwierdzam.
Usuń